Ganglion Kisti
PROF. DR. YAVUZ KOCABEY
GANGLION KİSTİ NEDİR?
Ganglion Kisti Kistik Higroma
Ganglion Kisti veya kistik higroma, bir eklem veya tendon (kası kemiğe bağlayan kiriş) üzerinde oluşan içi sıvı dolu küçük bir kesedir. Boyutuna bağlı olarak kistler sert veya yumuşak olur. Ganglion kistleri özellikle el bileği çevresinde sık gözlenen kötü huylu olmayan kitlelerdir. Başka eklemlerde de görülür. Tipik olarak yuvarlak, oval şekillidir. Ağrılı ve üzerinde bulunduğu eklemde hareket kısıtlılığı yapacak şekilde olabilirler. Kesenin içerisindeki sıvı kıvamlı, yapışkan, şeffaf ve jelimsi bir sıvıdır. Ganglion kistinin içerisinde bulunan sıvı, eklemleri nemlendirmek ve kayganlaştırmak görevine sahip olan sinoviyal sıvıya benzer. Fakat bu sıvıyla aralarında bazı biyokimyasal ve yoğunluk farklılıkları bulunur.
Ganglion Kisti Belirtileri Nelerdir?
Kistler en sık el bileği veya elin tendonları ve eklemleri boyunca gelişirler. Ayak bilekleri ve ayak da ikinci en yaygın yerdir. Kistler yuvarlak veya oval şekilli olup, genellikle çapı 2.5 cm’den fazla değildir. Bazı kistler çok küçük olabilir ve hissedilemez. Ancak tekrarlayan bilek hareketleri kistin büyümesine yol açar. Ganglion kistleri çoğunlukla ağrısızdır, ancak bazen ağrı da olur. Kist boyutu küçük olsa bile sinirlere baskı yaparak ağrı, uyuşukluk, karıncalanma veya kas zayıflığına neden olduğu durumlar vardır.
Ganglion Kisti Neden Oluşur?
Ganglion kistlerinin neden oluştuğuna dair tam bir açıklama henüz bulunamamıştır. Bu konudaki en geçerli teori eklem sıvısının olması gereken yerden dışarıya kaçışı ve eklem kapsülünün dışarıya fıtıklaşması teorisidir.
Kimler Risk Altındadır?
Ganglion kistleri sıklıkla 20-40 yaş arasında görülür. Kadınlarda erkeklere göre daha yaygındır. Nadir de olsa çocuklarda da ortaya çıkabilirler. Eldeki küçük eklemlerde dejenerasyona (kireçlenme) bağlı olarak veya başka sebeplerden dolayı romatizmal hastalıkları olan bireylerde daha sık görülürler. Ayrıca, bireyin tıbbi özgeçmişinde eklem veya tendon travması öyküsü mevcut ise, travmaya maruz kalan bölgelerde ganglion kisti gelişme olasılığı yüksektir. Mesleki olarak ya da hobi amaçlı sürekli el bileğini kullanan bireylerde de ganglion kisti görülme olasılığı artar. Kistin tedavi edilse bile tekrarlama riski yüksektir.
Ganglion Kisti Nasıl Teşhis Edilir?
Tanısı için genellikle doktorun fizik muayenesi yeterlidir. Ganglion kisti ile karışabilecek diğer hastalıkları elemek için röntgen, ultrson, manyetik rezonans görüntüleme (MR) gibi görüntüleme yöntemleri kullanılır. Bu yöntemler ayrıca gizli kistleri de ortaya çıkarır.
Ganglion Kisti Nasıl Tedavi Edilir?
Ganglion kistleri genellikle ağrısızdır ve tedavi gerektirmez. Bu nedenle, sadece gözlem ve bekleme yaklaşımı uygulanır. Çünkü, birçok ganglion kistinin kendiliğinden kaybolur. Ancak, kist ağrıya veya eklem hareketinin kısıtlanmasına neden oluyorsa, farklı tedavi yöntemleri gerekir. Aktivite veya eklem hareketleri, kistin büyümesine neden olmaktadır. Bu nedenle, bölgenin geçici olarak bir destekle hareketsiz hale getirilmesi gerekir. Hareketsiz bırakarak, kist küçülürken sinirler üzerindeki baskı azalır ve dolayısıyla ağrı da azalır.
Ancak, uzuvun uzun süre hareketsiz bırakılması kas zayıflamasına yol açar. Bu nedenle, önerilen süreden daha fazla hareketsiz bırakılmamalıdır. Uzuv hareketsiz bırakılarak gerilemeyen kistlerde, kistin içindeki sıvının bir iğne veya şırınga yardımıyla boşaltılması (aspirasyon) işlemi uygulanır. Aspirasyon, ayakta tedaviyle yapılan bir işlemdir. Kistin tekrar oluşmasını önlemek için kistin boşaltıldığı yere bir doz kortizon uygulanabilir. Ancak, kortizon uygulanmasının kistin tekrar oluşmasını önlediği konusunda kesin bir kanıt bulunmamaktadır. Aspirasyon, daha az invaziv bir işlem olduğu için ameliyattan önce önerilir. Ancak, ganglion kistlerinin aspirasyon sonrasında tekrar ettiği görülür. Aspirasyon sonrasında tekrar eden ganglion kistleri ameliyat gerektirir.
Ameliyat, kistin bulunduğu bölgeye göre ve cerrahın tercihine bağlı olarak lokal veya genel anestezi altında yapılır. Kistin bulunduğu bölgeden küçük-orta büyüklükte bir kesim yapılarak kist çıkarılır.
